Ադրբեջանի փաստացի կառավարողն Էրդողանն է. ռուս փորձագետներ
Ծանր տեխնիկայով Ադրբեջանը շարունակում է ռմբակոծել խաղաղ բնակչությանն ու քաղաքացիական ենթակառուցվածքները, այդ թվում՝ օպերատիվ մարտավարական «Լորա» հրթիռով: Հայաստանն արժանի պատասխան տալու բարոյական իրավունք ունի՝ ասում է Ռազմավարական հետազոտությունների ռուսական ինստիտուտի փորձագետը:
Վլադիմիր Եվսեև (Ռազմավարական հետազոտությունների ռուսական ինստիտուտի ռազմական փորձագետ) - Եթե Ադրբեջանը չսթափվի և կանգ առնելու որոշում չկայացնի, անկախ նրանից, որ արդեն կորուստների ու վիրավորների թիվն անցնում է տասը հազարը, ուրեմն այդ դեպքում Հայաստանը պատասխան հարվածի լիարժեք իրավունք ունի:
Պետք է անարգանքի սյունին գամել խաղաղ բնակիչների արյունը թափելու համար ու ենթարկել պատասխանատվության միջազգայնորեն, ասում է Վիկտոր Լիտովկինը:
Վիկտոր Լիտովկին (ռազմական փորձագետ) - Խաղաղ բնակչության սպանությունը ցանկացած պատերազմում հանցագործություն է, հատկապես, երբ խիտ բնակեցված շրջաններ են տեղափոխում այդ պատերազմը՝ խլելով երեխաների, կանանց, մեծահասակների կյանքը: Սա Ժնևյան բոլոր կոնվենցիաների կոպտագույն խախտում է, ինչի համար պատասխանատվության պետք է ենթարկվեն:
Ըստ Եվսեևի՝ նոր պատերազմը նոր տարածքներ կբերի հայկական կողմին, որից հետո կարող են արդեն անցնել բանակցությունների:
Վլադիմիր Եվսեև - Ես շատ հպարտ եմ հայ զինծառայողների տոկունությամբ: Նրանք ոչնչացրին 400 միավոր զրահատեխնիկա. դա Ադրբեջանի ունեցած զինտեխնիկայի մեկ երրորդն է, իսկ կորցրածը արագորեն չեն կարող վերականգնել:
Ադրբեջանը դադարում է սուվերեն պետություն լինելուց՝ դառնալով Թուրքիայի խամաճիկը:
Վլադիմիր Եվսեև - Քաղաքական շատ լուրջ սխալ է՝ համաձայնել շուրջ մեկուկես հազար իսլամիստների իր տարածք բերելուն, որոնք կարող են նախ հայերի դեմ կռվել, հետո գնալ տապալելու Ալիևին, քանի որ երկրում միջկրոնական և ազգամիջյան լուրջ հակասություններ կան: Նախևառաջ հենց ազգային փոքրամասնություններին են ստիպում գնալ ճակատ:
Վիկտոր Լիտովկին - Ահաբեկիչները ոչ միայն Հարավային և Հյուսիսային Կովկասի, այլև ամբողջ տարածաշրջանի և Ռուսաստանի համար են մեծ վտանգ ներկայացնում: Պետք է և՛ Ղարաբաղը, և՛ Հայաստանը, և՛ Ադրբեջանը մաքրել նրանցից:
Թուրքիան հայտարարությունների և կոչի լեզու չի հասկանում, նրա դեմ պետք է կիրառվեն կոշտ միջոցներ՝ նախ զենքի լեզվով, ապա ուժեղ հարվածներ տնտեսությանը՝ պատժամիջոցների կիրառմամբ, միայն այդ ժամանակ Էրդողանն ուշքի կգա:
Վլադիմիր Եվսեև - Միայն բառերով թուրքերը չեն հասկանում, իսկ երբ Թուրքիայի տարածք են վերադառնում ահռելի քանակի սպանված զինծառայողներ, այդ դեպքում բոլորին պարզ է դառնում՝ Թուրքիան չպետք է մասնակցի: Ռուսաստանը պետք է ավելի կոշտ դիրքորոշում ընդունի՝ ամբողջ Հարավային Կովկասում Թուրքիային զսպելու համար, քանի որ նա ակտիվորեն ռադիկալ իսլամի տարածմամբ է զբաղված, ինչը Ռուսաստանի համար ակնհայտ խնդիրներ է ստեղծում:
Այլևս սպասել չի կարելի, պատերազմը շատ ձգձգվեց, Ադրբեջանի փաստացի ղեկավարը Էրդողանն է, եկել է ժամանակը, որ Ռուսաստանը Հայաստանին լայնամասշտաբ ռազմական և հումանիտար օգնություն ցուցաբերի՝ ասում է ռազմական փորձագետը, քանի որ հայերը կռվում են ահաբեկիչների դեմ:
Ռուս փորձագետները զգուշացնում են Կովկասում Թուրքիայի սադրանքի հնարավոր հետևանքների մասին
Թուրքական գործոնը փոխեց աշխարհաքաղաքականությունը։ Եթե հիմա խնդիրը հիմնովին չլուծվի, ուրեմն ապագայում արդեն ամբողջ Կովկասի խնդիրը լուծելու առաջ ենք կանգնելու։ Տարածաշրջանն ապակայունացնելու պատասխանատուները պիտի պատժվեն՝ ասում է Ստանիսլավ Տարասովը:
Ստանիսլավ Տարասով (Մերձավոր Արևելքի և Կովկասի երկրների խնդիրների փորձագետ) -
«Թուրքիան դժվար իրավիճակում է հայտնվել: Մեր հաշվարկներով՝ Թուրքիան հույս է դնում բլից-կրիգի վրա։ Ադրբեջանցիները սցենարով, այսպես ասած, «հակահարձակում» էին նախապատրաստել, իրենց հաշվարկներով՝ պետք է բեկում անեին 200-300 կմ՝ վերցնելով գոնե 1-2 շրջան։ Նրանց չհաջողվեց ճեղքել Լեռնային Ղարաբաղի պաշտպանության սահմանը, նրանք մխրճվել են լեռներում ու մնացել, մեծ կորուստներ են կրում: Իրենց առջև դրված խնդիրը նույնիսկ միջին պլանով չեն կատարել»։
Այն, որ Ադրբեջանը պատերազմ կսկսի Արցախի դեմ, ի տարբերություն 2016-ի ապրիլի, անսպասելի չէր ոչ մեկի համար՝ հաշվի առնելով Ալիևի հռետորաբանությունը:
Ստանիսլավ Տարասով - «Մոսկվայում մենք գիտեինք, որ պատերազմ է սկսվելու։ Բայց հարցն այն է՝ ինչո՞ւ Ալիևը գնաց այդ քայլին՝ հենց այս պահին Թուրքիայի հետ միանալով, և ինչու հենց հիմա որոշեց Պուտինին տրված պատերազմ չսկսելու խոսքը դրժել»։
Փաշինյան-Պուտին հեռախոսազանգեր, ԱԳՆ մակարդակով մշտական կապեր կան բոլոր կողմերի հետ, բայց հեռախոսային կապ առ այսօր չի եղել Պուտինի և Ալիևի միջև։ Ադրբեջանի ղեկավարը կդիմի Վլադիմիր Պուտինին այն ժամանակ, երբ հասկանա, որ այլևս ռեսուրսներ չունի։ Իսկ ռազմական փորձագետ Կոնովալովը վստահ է՝ պատերազմ սանձազերծող Ադրբեջանն արդեն սպառել է իրեն և հնարավորությունները
Իվան Կոնովալով (Ռազմավարական կոնյունկտուրայի կենտրոնի տնօրեն, ռազմական փորձագետ) - «Իրավիճակը պիկին է հասել, ակնհայտ է, որ հարձակվող կողմը՝ Ադրբեջանը, չունի բավականաչափ ռեզերվ որևէ լուրջ հաջողության հասնելու համար։ Առաջին օրվա պահը բաց են թողել։ Եվ ուրեմն պետք է ընդունեն ռազմաքաղաքական իրաակնությունն ինչպիսին այն կա, պետք է նստել բանակցությունների սեղանի շուրջ և բնականաբար դա տեղի կունենա»։
Մարտի դաշտում իրավիճակն Ադրբեջանի համար այնպիսի ընթացք է ստացել, երբ եկել է բանակցությունների ժամանակը։ Հաշված օրերից կմոտենանք կրակի դադարեցման նոր համաձայնագիր կնքելու պահին։ Ադրբեջանի կողմից արդեն սկսել են հնչել բանակցությունների մասին հայտարարություններ, դե իհարկե որոշակի նախապայմաններով, բայց սա ազդանշան է, որ մի քանի օրից դիրքորոշումը ևս կփոխվի ու ստիպված կսկսեն համաձայնության եզրեր փնտրել, ասում է փորձագետը։ Եթե հանկարծ ռազմական գործողությունների թատերաբեմն ընդարձակվի՝ ներառելով Հայաստանը, ՀԱՊԿ-ը և Ռուսաստանը կսկսեն գործել։ Ռուսաստանն առայժմ ձեռնարկում է զգուշավոր քայլեր՝ կողմերին ինչ-որ համաձայնության բերելու համար, ասում են փորձագետները։ Հիմա ամեն ինչ կախված է լուրջ կազմաձևումներից։ Ռուսաստանը հետևում է, ելույթ է ունենում, կոչ է անում, բայց կարող է նաև պատժել։ Պատերազմն այլ բնույթ է ստանում։
Ստանիսլավ Տարասով - «Թուրքերը հասկանում են, որ իրենք անուղղակիորեն բախվում են Ռուսաստանի հետ, քանի որ Հայաստանը Ռուսաստանի դաշնակիցն է ՀԱՊԿ-ում։ Իսկ մենք՝ Ռուսաստանը, ունի Սիրիա, Լիբիա, մենք միշտ էլ կարող ենք պատժել թուրքերին և մենք կգտնենք՝ դա որտեղ անել»։
Թուրքիան, ակնհայտորեն, Ադրբեջանին հրահրեց պատերազմի։ Էրդողանը հույս ուներ ճնշում գործադրել Պուտինի վրա, Ալիևին մի կողմ թողնելով՝ սկսեց խոսել մեկ-միասնական պետության մասին։ Ամենայն հավանականությամբ, նա փորձում է Կովկասը որպես խաղաքարտ օգտագործել Սիրիայում կամ Լիբիայում՝ եզրակացնում է փորձագետը։ Բայց այս անգամ էլ հնարավոր է, ինչպես 20-ականներին, թուրքերն առանց կռվի հանձնեցին Ադրբեջանը բոլշևիկներին, այնպես էլ հիմա Ալիևին առանց կռվի կհանձնեն։
Ստանիսլավ Տարասով - «Հայերի համար սա սրբազան պատերազմ է, ադրբեջանցիների համար ընդամենը ռեվանշ, պայքար ներքին իշխանության ամրապնդման համար, աշխարհաքաղաքական ամբիցիաներ։ Հաղթում է նա, ում ոգին ուժեղ է, իսկ հայերը լավ մարտիկներ են։ Ռազմական փորձագետների գնահատականներով, ինչպես Սիրիայում ու Լիբիայում թուրքական բանակը, ադրբեջանականն էլ Ղարաբաղում դեռ այնքան պատրաստ չէ բարձր մակարդակի ռազմական գործողություններ իրականացնել»։
Եթե այս կոնֆլիկտը հայտարարվի ահաբեկչական, ապա ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի երկրները կարող են Անվտանգության խորհրդի միջոցով անցկացնել բանաձև և դաս տալ նրանց՝ պատժամիջոցներ կիրառելով։ Իրավական ճշմարտությունը Հայաստանի կողմն է և Ռուսաստանը՝ որպես ռազմավարական դաշնակից, իրավունք ունի օգտվել այս իրավիճակից։
Կոնովալով - «Այն, որ Էրդողանը ներքաշեց Սիրիայի վարձկաններին Ղարաբաղ, նոր իրականություն ստեղծեց, և սրա համար Բաքուն ու Անկարան ստիպված կլինեն պատասխան տալ։ Դա կպահանջի միջազգային հանրությունը։ Ղարաբաղյան հակամարտության ֆոնին Էրդողանը ձգտում է ազդեցության նոր մեխանիզմներ ձեռք բերել և Ռուսաստանի և Միացյալ նահանգների և Եվրամիության վրա ազդելու համար, բայց կարծում եմ դա չի հաջողվի, որովհետև իրավիճակը վերածվել է հումանիտար աղետի։ Նորից զոհվում են խաղաղ բնակիչներ։ Հիմա արդեն համաշարհային ընդհանուր մոտեցում է՝ Բաքվի ոտքերը Անկարայից են աճում, բոլոր պահանջներն ուղղվում են նրա դեմ։
Հիմա Հայաստանը կարող է բարձրացնել Արցախը բանակցային գործընթացում ներառելու պահանջը, որի հնարավորությունը բաց էր թողել 2016-ին, երբ Հայաստանի ղեկավարությունը որոշեց չպատժել հակառակորդին, ասում է Տարասովը։ Ադրբեջանը ցանկանում է Արցախն առանց ժողովրդի, ինչպես 19-րդ դարում, երբ Թուրքիան իրագործեց հայերի ցեղասպանությունը, սակայն այդ ֆենոմենը կրկնել նրանք չեն կարողանա։
Կոչ եմ անում միջազգային հակաահաբեկչական նոր կոալիցիա ձևավորել․ ԱՀ նախագահ
Սիրիայի հյուսիսից վարձկանների տեղափոխումն Ադրբեջան փաստ է. եգիպտոսցի քաղաքագետ
Միջազգային հանրությունը շարունակում է դատապարտել Ադրբեջանի և Թուրքիայի հակամարդկային գործունեությունը և ահաբեկիչների հետ այդ երկու երկրների համագործակցությունը: Ահաբեկչական գործոնի և հենց Ադրբեջանի վրա դրա հետագա հետևանքների մասին Նաիրի Հոխիկյանը զրուցել է եգիպտոսցի քաղաքագետ Ամր Էլդեբի հետ:
- Պարոն Էլդեբ, Դուք գիտեք, որ Սիրիայից Թուրքիան մի քանի հազար վարձկան, ավելի շուտ՝ ահաբեկիչ է տեղափոխել Ադրբեջան: Ի՞նչ կարող եք ասել դրա մասին:
- Ահաբեկիչների հարցում, պարզ է, որ Թուրքիան այստեղ կրկնում է Լիբիայի իր փորձը: Նրանք Լիբիա ևս ուղարկեցին վարձկաններ Սիրիայից: Այս դեպքում էլ նրանք այսպիսի մեթոդներ են կիրառում, որ կարողանան ճնշում գործադրել Հայաստանի վրա: Սիրիայից, ավելի ճիշտ՝ Սիրիայի հյուսիսից վարձկանների տեղափոխումը Ադրբեջան փաստ է: Դա սադրանք կամ կեղծ տեղեկատվություն չէ, դա փաստ է, որը խոստովանում է նաև Թուրքիան: Նրանք ահաբեկիչների հետ իրենց կապի մասին փաստերն ընդունել են նաև Լիբիայում: Շատ երկրներ են հայտարարում, որ Թուրքիան ահաբեկիչների հետ կապի այդ մեթոդը օգտագործում է, որ իր ազդեցությունն ունենա: Որպեսզի կարողանան այդ մտադրությունն իրագործել, թուրքերը նախ հայերին մեղադրեցին, իբրև հայերը վարձկաններ են բերել Իրաքի հյուսիսից: Դա նշանակում է, որ թուրքական կողմը փորձում է այդ մեղադրանքների ներքո թաքցնել իր գործողությունները:
- Ադրբեջանում բազմաթիվ հրապարակումներ կան, որ այդ վարձկանները, ավելի ճիշտ՝ ահաբեկիչները, գլխացավանք են դարձել նաև Ադրբեջանի համար, Ադրբեջանի բնակչության համար: Նրանք գողություններ են անում, փաստեր կան, որ բռնություններ են կիրառում:
- Եթե նույնիսկ Ադրբեջանում են այդպես կարծում, նշանակում է նրանք հասկանում են, թե ինչ իրավիճակ է: Խնդիրն այն է, որ եթե Ադրբեջանը կամ Թուրքիան որոշել են ահաբեկիչներին բերել իրենց տարածք, նրանք հետո ստիպված են լինելու պայքարել այդ ահաբեկիչների դեմ: Հայերի հետ այս իրավիճակը վաղ թե ուշ կհանդարտվի, Եվրոպան, Միացյալ Նահանգները կամ Ռուսաստանը կներգրավվեն հակամարտության մեջ, և ինչպես միշտ, այն կհանդարտվի: Բայց այդ վարձկանները մշտապես կմնան իրենց տարածքում: Ինչպե՞ս են Ադրբեջանը կամ Թուրքիան նրանց հետ հարաբերվելու: Արդյո՞ք այդ ահաբեկիչներին վերադարձնել կկարողանան: Դա հարց է այն ղեկավարներին, որոնք որոշել են այդ ահաբեկիչներին իրենց տարածք բերել: Ահաբեկիչները վտանգավոր են ոչ միայն Կովկասի, այլ նաև ամբողջ տարածաշրջանի համար: Վտանգն այն է, որ ցանկացած պահի նրանք կարող են վերահսկողությունից դուրս գալ, աշխատել իրենց համար: Լիբիայում էլ այդպես եղավ: Նրանք տարան ահաբեկիչներին, իսկ այդ ահաբեկիչները սկսեցին իրենք իրենց համար աշխատել: Այսինքն էլ չեն կատարում իրենց տրվող հրահանգները՝ այդկերպ դառնալով ավելի վտանգավոր բոլորի համար: Կարծում եմ, պետք է պայքարել այդ երևույթի դեմ: Պետք է որևէ կերպ թույլ չտալ, որ Մերձավոր Արևելքից վարձկաններ ու ահաբեկիչներ տեղափոխվեն տարբեր տարածաշրջաններ:
- Իսկ ի՞նչ կասեք Ռուսաստանի պարագայում:
- Փաստ է, որ Ռուսաստանը Մերձավոր Արևելքում կռվում է ահաբեկիչների դեմ, իսկ այստեղ նրանք արդեն հարևանությամբ են: Դա վտանգավոր է ռուսների համար:
- Քանի որ Դուք Եգիպտոսում եք, իսկ մենք գիտենք, որ այդ ահաբեկիչները հիմնականում Մերձավոր Արևելքում են, ինչպիսի՞ դիրքորոշում ունի Եգիպտոսի կառավարությունը: Մենք գիտենք, որ Թուրքիան այդ տարածաշրջանում ևս ահաբեկչական խմբավորումների հետ է աշխատում:
- Ես կարծում եմ՝ միայն դիվանագիտական դիրքորոշում կունենա: Եթե այս հակամարտությունը շարունակվի, այն լուրջ խնդիր կլինի բոլորի համար: Կարևոր է, որ դադարեցվի կրակը: Կարևոր է նաև մեր համար, բայց Եգիպտոսը, ինչպես ամբողջ արաբական աշխարհը, ունի իր խնդիրները, և կարող են միայն բարի ցանկություն ունենալ, որ կրակը դադարեցվի: Մենք հիմա հնարավորություն չունենք այլ խնդիրների մասին մտածել: Բայց նաև գիտեմ, որ մարդկանց մեծամասնությունը այնտեղ հույս ունի, որ հնարավորինս շուտ կդադարեցվի կրակը, քանի որ պատերազմը ոչ ոքի պետք չէ:
1lurer.am
Turkey Fuels Azerbaijan-Armenian Conflict With Terror Proxies From Syria
Thousands of Turkish-backed militants from Syria’s Idlib province have been recruited as mercenaries to support Azerbaijan in its conflict with Armenia.
Several reports indicate that the Syrian fighters were already dispatched to Azerbaijan before the latest flare-up in hostilities with Armenia over the disputed territory of Nagorno-Karabakh.
Azerbaijan and Armenia are each blaming the other for the eruption of violence which unconfirmed reports suggest has caused hundreds of casualties in only a matter of days – marking the worst outbreak of deadly clashes since both countries ended a border war in 1994.
However, the apparent deployment of Turkish-backed mercenaries from Syria to Azerbaijan before the weekend’s clashes indicates a level of planning between Ankara and its Azeri allies to instigate the latest round in violence.
Furthermore, Turkey’s defense ministry has admitted deployment of regular armed forces and carrying out war maneuvers in Azerbaijan over recent months, which followed a minor, but deadly clash with Armenian military in mid-July.
Again, these background events point to a deliberate decision by Azerbaijan and Turkey to escalate the long-running territorial dispute with Armenia. Turkey shares ancient cultural ties with Azerbaijan. The leaderships in Ankara and Baku are united by the rallying slogan,“two states, one nation”.
Turkish President Recep Tayyip Erdogan is this week amplifying Azeri grievances over Nagorno-Karabakh and has vowed to militarily support “Azerbaijani brothers” against “cruel invasion” by Armenia. Erdogan’s jingoistic rhetoric is fueling the upsurge in violence which could explode into a wider war.
Russia has traditionally strong ties with Armenia and is bound by a common defense treaty to defend the country. If Turkey, a NATO member, were to become openly involved in a war on the side of Azerbaijan that could drag Russia into the conflict and, in turn, other members of the NATO military alliance.
Moscow, along with the U.S. and other international powers, has been urging restraint from further military actions and a return to dialogue to resolve the dispute over Nagorno-Karabakh. The enclave is internationally recognized as part of Azerbaijan, but it has been controlled by an ethnic Armenian administration supported by Armenia since it took over the territory after the 1988-1994 war.
Grievances and counter-grievances go back to the First World War and the collapse of the Ottoman and Tzarist empires. An added layer of complication followed the break-up of the Soviet Union in 1991 and the emergence of rival territorial claims in the South Caucasus region. A still more foreboding historical backdrop: Ottoman Turkey carried the Armenian genocide in 1915-16 killing over 1.5 million. Present Turkish moves cast a sinister shadow for Armenia.
It is concerning that Turkey has apparently redeployed large numbers of militants from Syria to Azerbaijan. Given that the Turkish-backed rebels in Syria are predominantly associated with terror networks such as Al Nusra and other Al Qaeda affiliates, the apprehension is that the conflict with Armenia could spiral into a greater scale of bloodletting up to a full-scale international war.
The Azeri authorities in Baku have denied claims of mercenaries being sent from Syria. And Turkey’s defense minister Hulusi Akar has made the converse claim, accusing Armenia of using mercenaries from Syria. The Turkish minister’s claims do not stand up to scrutiny. Armenia is predominantly Christian while Azerbaijan is predominantly Muslim. It would therefore be an absurdity for hardcore jihadists from Syria to go fight for Armenia.
Besides there are credible reports of Syrian militants admitting to being recruited by Turkish private security firms. One militant is quoted as saying, “Thousands of us… are willing to go to either Libya or Azerbaijan. There is nothing for us here [in Idlib].”
Turkey’s recent track record is fully consistent here. It was Turkey that flooded Syria with Islamist terror groups in the failed covert war for regime change against Damascus. Since that failure, Ankara has redeployed its proxy militants to Libya where it supports the government in Tripoli against a rival faction. For Turkey, sending fighters to Azerbaijan would be an even easier logistical task given the shared borders.
For President Erdogan, Turkey’s support for Azerbaijan is a proxy for his Neo-Ottoman ambitions of boosting Ankara’s regional influence. Syria, Libya and more recently tensions with Greece and Cyprus over territorial claims in the East Mediterranean all fall into this pattern of Erdogan’s nationalistic aggrandizement.
His abysmal failure in Syria, however, checked by Russia’s intervention there to aid its ally in Damascus, may give Sultan Erdogan an incentive for seeking revenge against Moscow. Inciting a jihadist-style sectarian war in the South Caucasus on Russia’s southern
border would be vengeance befitting the Machiavellian Turkish leader. One may speculate too that NATO powers would savor that kind of aggravation for Moscow on its doorstep.
www.strategic-culture.org
