Միջազգային քրեական դատարանը պահանջել է ձերբակալել Իսրայելի վարչապետին

29 Մայիսի 2024


Միջազգային քրեական դատարանը պահանջել է ձերբակալել Իսրայելի վարչապետին և ՀԱՄԱՍ-ի պաշտոնյաներին՝ ռազմական հանցագործությունների մեղադրանքով «Օրվա լուրեր» 20/05/2024 Միջազգային քրեական դատարանի (ՄՔԴ) գլխավոր դատախազը հայտարարել է, որ հետամուտ է ՀԱՄԱՍ-ի և Իսրայելի բարձրաստիճան պաշտոնյաներին ռազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ հանցագործությունների մեղադրանքով ձերբակալելու պահանջին։ Հարցումը ներառում է Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն և նրա պաշտպանության նախարար Յոավ Գալանտը: Նեթանյահուին և Գալանտին մեղադրել են ցեղասպանության մեջ՝ սովամահությունը որպես պատերազմի մեթոդ օգտագործելու, մարդասիրական օգնության մատակարարումը կանխելու և խաղաղ բնակիչներին դիտավորյալ թիրախ դարձնելու մեջ։ «Աշխարհը ցնցված էր հոկտեմբերի 7-ին, երբ տարբեր կիբուցներում մարդկանց դուրս հանեցին իրենց տներից և ննջասենյակներից... մարդիկ սարսափելի տուժեցին»,- ասել է Խանը Սիանանին: Նա ավելացրեց. «Մենք ունենք մի շարք ապացույցներ, որոնք հաստատում են այն խնդրանքները, որոնք ներկայացրել ենք դատավորներին»: «Այդ գործողությունները պահանջում են պատասխանատվություն», - ասվում է Խանի գրասենյակի հայտարարության մեջ: Միջազգային քրեական դատարանը նախկինում կալանքի օրդեր էր տվել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի, Լիբիայի նախկին նախագահ Մուամար Քադաֆիի և Ուգանդայի ռազմական առաջնորդ Ջոզեֆ Քենիի համար, սակայն որևէ երկրի ղեկավար, որը դասվում է արևմտյան ժողովրդավարություններին, դեռևս չի ստացել ձերբակալության օրդեր: Դատարանը գործել է սովորականից զգալիորեն արագ և ութ ամսվա ընթացքում ներկայացրել է կալանքի միջնորդությունը: Ըստ Guardian-ի՝ 2021 թվականին Միջազգային քրեական դատարանը հայտարարեց իր իրավասության մասին՝ հետաքննելու 2014 թվականից սկսած Իսրայելի և պաղեստինյան խմբերի կողմից իրականացված բռնությունները և պատերազմական հանցագործությունները: Իսրայելը այս դատարանի անդամ չէ և չի ճանաչում նրա իրավասությունը։ Իսրայելի կառավարությունը պնդում է, որ ՄԱԿ-ը և նրա հարակից կառույցները խտրականություն են ցուցաբերում հրեական պետության նկատմամբ։ Խանը հոկտեմբերի վերջին այցելեց Գազա Ռաֆահ անցակետի եգիպտական կողմից և դեկտեմբերին մեկնեց Իսրայել և Արևմտյան ափ՝ հայտարարելով, որ իր գրասենյակի հետաքննության շրջանակը կներառի հոկտեմբերի 7-ի իրադարձությունները և դրա հետևանքները: Անցյալ ամիս Նեթանյահուն հրապարակայնորեն մտահոգություն հայտնեց Միջազգային քրեական դատարանի կողմից հնարավոր հետապնդումների վերաբերյալ և կոչ արեց ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենին միջամտել Իսրայելի դեմ ցանկացած հնարավոր իրավական գործողությանը: Երկուշաբթի օրվա հայտարարությունը հատուկ չի ներառում Իսրայելի Պաշտպանության ուժերի (IDF) պաշտոնյաների, ինչպիսին է շտաբի պետ Հերզի Հալևին. Այն կենտրոնացած է քաղաքական որոշումների վրա։ Միջազգային քրեական դատարանի բրիտանացի դատախազ Քարիմ Խանը պետք է ՀԱՄԱՍ-ի և իսրայելցի ամբաստանյալների ձերբակալման մասին հայցը ներկայացնի երեք դատավորներից կազմված նախաքննական հանձնաժողովին, որը միջինը երկու ամիս կպահանջի ապացույցները ուսումնասիրելու և պարզելու համար, թե արդյոք գործը կարող է շարունակվել։ Իսրայելի ընդդիմության առաջնորդ Յաիր Լապիդը Միջազգային քրեական դատարանի գործողություններն անվանել է «աղետ»: Համասը նույնպես քննադատել է այս հայտարարությունը։ ՀԱՄԱՍ-ի բարձրաստիճան պաշտոնյաներից Սամի Աբու Զոհրին Reuters-ին ասել է.
«Միջազգային քրեական դատարանի դատախազի որոշումը միացրել է զոհին և դահիճին»: Իսրայելի արտաքին գործերի նախարար Իսրայել Կացը գլխավոր դատախազի որոշումը անվանել է «պատմական խայտառակություն, որը հավերժ կհիշվի» և հայտարարեց, որ կստեղծվի հատուկ կոմիտե՝ «դիմակայելու» և աշխատելու համաշխարհային առաջնորդների հետ՝ երաշխավորելու, որ այդ հրամաններից ոչ մեկը չհամապատասխանի և չիրականացվի Իսրայելի ղեկավարության դեմ։ Թեև անհապաղ քրեական հետապնդում հնարավոր չէ, ՄՔԴ-ի որոշումները կարող են իսրայելցի պաշտոնյաներին կանգնեցնել այլ երկրներում ձերբակալության վտանգի տակ և խորացնել երկրի աճող միջազգային մեկուսացումը Գազայի պատերազմում նրա վարքագծի պատճառով: Խանը հասկացրեց, որ տեղյակ է իր աննախադեպ որոշման պատմական կշռին և հնարավոր հետևանքներին: «Եթե մենք դրսևորենք օրենքը հավասարապես կիրառելու մեր կամքը, եթե մեզ նկատեն, որ մենք ընտրովի ենք գործում, մենք պայմաններ կստեղծենք դատարանի փլուզման համար», - ասաց նա երկուշաբթի Հաագայում երկարատև հայտարարություններով։ «Այժմ, առավել քան երբևէ, մենք պետք է հավաքականորեն ցույց տանք, որ միջազգային մարդասիրական իրավունքը՝ պատերազմի ժամանակ մարդկային վարքագծի ամենահիմնարար սկզբունքները, ներառում են բոլոր մարդկանց և հավասարապես կիրառվում են բոլոր այն իրավիճակներում, որոնց հետ առնչվում են իմ գրասենյակը և դատարանը»: կարող է լինել Այսպես կապացուցենք, որ բոլոր մարդկանց կյանքը հավասար արժեք ունի։  Իսրայելը բախվում է ևս երկու խոշոր միջազգային իրավական գործի՝ պաղեստինցիների նկատմամբ իր վերաբերմունքի հետ կապված:  Դեկտեմբերին Հարավային Աֆրիկան Իսրայելի դեմ գործ հարուցեց Արդարադատության միջազգային դատարանում (ICJ)՝ պնդելով, որ Գազայում նրա գործողությունները խախտում են ՄԱԿ-ի Ցեղասպանության կոնվենցիան, որը հաստատվել է 1948 թվականին Հոլոքոստի հետևանքով։  Իսրայելը հերքում է այս մեղադրանքները։ Արդարադատության միջազգային դատարանը միայն կառավարությունների միջև գործեր է քննում, ուստի ՀԱՄԱՍ-ի նկատմամբ իրավասություն չունի: 2022 թվականին ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի բանաձևը Արդարադատության միջազգային դատարանից խնդրել է խորհրդատվական կարծիք ստանալ «Իսրայելի քաղաքականության և գործողությունների իրավական հետևանքների մասին օկուպացված պաղեստինյան տարածքում»:

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ