2018թ. հունիսի 26-ին տեղի ունեցավ Հայաստանի Վետերանների միավորման 13-րդ համագումարը, այն կայացավ Երևանի "Մոսկվայի տան" դահլիճում: Համագումարի աշխատանքներին հրավիրված էր Հայաստանի Աաջադիմական միացյալ կոմունիստական կուսակցության նախագահ՝ Վազգեն Սաֆարյանը: Ստորև ներկայացնում ենք նրա ելույթը հայերեն և ռուսերեն լեզուներով:
Հարգելի ներկաներ
Թույլ տվեք Հայաստանի Առաջադիմական միացյալ կոմունիստական կուսակցության անունից ջերմորեն ողջունել Ձեզ` ՀՀ վետերանների միավորման 13-րդ համագումարի պատգամավորներիդ, հյուրերին և ցանկանալ համագումարին արդյունավետ աշխատանք և հաջողություններ Ձեր բոլոր ձեռնարկումներում: Մեր հասարակության ավագ սերնդի ներկայացուցիչներից համալրված աշխատանքի և պատերազմի վետերանների միավորումը հանրապետության ամենամասսայական հասրակական կազմակերպությունն է և լուրջ դերակատարություն ունի մեր հանրային կյանքում:
Մենք մեծ ակնածանքով ու հարգանքով ենք վերաբերվում մեր ավագ ընկերների վաստակին ու ներդրմանը:
Հարգելի ընկերներ, ինչպես գիտենք.
վերջին հարյուր տարում Հայաստանը ունեցել է երեք հանրապետություն .
Առաջին հանրապետություն գոյատևել է 1918-1920 թթ.
Երկրորդ հանրապետությունը ներառել է 1920-1990 թթ.
Երրորդ հանրապետությունը սկիզբ է առել 1991թվականից և շարունակվել մինչև 2018թ-ի գարունը:
Գնահատելով այս տարվա ապրիլ -մայիս ամիսներին, մեր ժողովրդի քաղաքացիական անհնազանդության և թավշյա հեղափոխության արդյունքում ձևավորված նոր կառավարության գործառույթները, որոշ քաղաքական վերլուծաբաններ համարում են, որ հիմք է դրվում Չորորդ հանրապետությանը:
Հարգելի վետերաներ
Ձեր հայրենանվեր աշխատանքով է կայացել մեր Երկրորդ հանրապետությունը` Խորհրդային Հայաստանը, որը շատ ուսանելի դասեր ուներ, այն մեր ժողովրդի սխրանքների և արարումների պատմությունն է, մեր հայրերի ու մայրերի ավագ սերնդի անմնացորդ աշխատանքով կերտած հասարակարգը և իրավամբ այդ 70 տարիների ժամանակահատվածը համարվում է մեր ժողովրդի հինգ հազար ամյա պատմության ոսկե դարը:
Ավելորդ չեմ համարում մեկ անգամ ևս հիշելու մեր հայրենիքի սոցիալիստական ժամանակահատվածի ձեռքբերումների մասին` արդյունաբերության, գյուղատնտեսության, առողջապահության , գիտության և կրթության, զարգացած ենթակառուցվածքների, սահմանադրորեն ամրագրված սոցիալական երաշխիքների տրամադրման` աշխատանքի ապահովման, անվճար կրթության և առողջապահության, անվճար բնակարանով ապահովելու, արժանապատիվ կենսաթոշակի տրամադրման և այլ նորմեր, որոնք նպաստում էին մարդու ունակությունների և ներուժի բացահայտմանն ու իրացմանը:
Հայաստանի ժողովրդական տնտեսության մեջ աշխատում էին 1,642 մլն մարդ, որից արտադրության ոլորտում 1,057 մլն մարդ, իսկ բուն արդյունաբերության մեջ`495 հազար մարդ: Արդյունաբերության մեջ մեծ էր մեքենաշինության տեսակարար կշիռը `26.4%, թեթև արդյունաբերությունը`23.5%, սննդի արդյունաբերությունը `19.6 %, քիմիականը `7.9%:
Հայաստանի արդյունաբերական արտադրանքի 60 % ապահովում էին հանրապետական ենթակայության ձեռնարկությունները, իսկ 40 % `միութենական: Համեմատության համար նշենք , որ ներկայիս համխառն ներքին արդյունքի մեջ, արդյունաբերության մասնաբաժինը կազմում է 18%, իսկ Երկրորդ հանրապետության ազգային եկամուտը, երեք անգամ գերազանցում էր այսօրվա համախառն ներքին արդյունքը: Հայաստանի հողային ֆոնդը ներկայումս կազմում է 446 հազար հեկտար, դրա առնվազն 30 % չի մշակվում, այդ թվում նաև հողատեսքեր Արարատյան դաշտավայրից: Եվս մի բնագավառի մասին կցանկանայի խոսել, դա ավիացիայի մասին է : Խորհրդային Հայաստանը ուներ զարգացած ավիացիա 6000 աշխատակիցներով, որից 700 օդաչուներ, այդ ավիացիան սեփական ուժերով իրականացնում էր 3.5 մլն , իսկ այլ ընկերութունների հետ 5.5 մլն ուղեվորների փոխադրում: Հայաստանում գործում էին 13 մեծ ու փոքր օդանավակայաններ: Հայաստանի քաղաքացիական ավիացիայի պարկն ուներ 100 ավելի ինքնաթիռներ, որոնցից 4 `Իլ – 86, 14 ` Տու-154, 11 `Տու -134, 28` Յակ -40 և տասնյակ փոքր ինքնաթիռներ և ուղղաթիռներ: Ներկայումս Հայաստանն ունի երկրի ղեկավարին սպասարկող ընդամենը 1 ինքնաթիռ:
Բնակչության 1/3 համարվում է աղքատ, գործազրկության մակարդակը աշխատունակ բնակչության մեջ 18% ավելին է: Աշխատունակ բնակչության 5-ից 6 մարդը աշխատանք է փնտրում և հասկանալի է թե ինչու է ժողովուրդը արտագաղթում: Ըստ պաշտոնական վիճակագրության վերջին երկու տարում Հայաստանից արտագաղթել են 24 000 քաղաքացի: Այս իրավիճակում առավել ծանր է կենսաթոշակառուների սոցիալական վիճակը, դուք, հարգելի վետերաներ, դա ամեն օր զգում եք Ձեր կյանքի վրա:
Հայաստանյան կյանքի սոցիալ - տնտեսական անբարեհույս վիճակն էր, որ պարարտ հող հանդիսացավ այս տարվա գարնանը կայացած թավշյա հեղափոխության համար:
Հարգելի ընկերներ, սիրելի վետերաններ, ներհայաստանյան կյանքի իրավիճակը, ՀՀ նորանշանակ կառավարության ջանքերը ուղղված կոռուպցիայի դեմ անհաշտ պայքարի, քաղաքացիական հասարակության կայացմանը, բոլորիս պետք է մղի պայքարել հանրային կյանքի ստվերոտ կողմերի վերացման, արդյունաբերության վերականգնման, տնտեսական կապերի զարգացման, պետության կարգավորիչ դերի բարձրացման և այլ կառուցողական գործառույթների միջոցով Հայաստանը կրկին արդյունաբերական երկիր դարձնելու, որը կնպաստի աշխատատեղերի ստեղծմանն ու ներգաղթի համար նպաստավոր պայմանների ստեղծմանը, էապես կմեծացնի համախառը ներքին արդյունքը, որն էլ բավարար հիմք կդառնա մեր ժողովրդի սոցիալական խնդիրների լուծման համար, կենսաթոշակների և աշխատավարձների բարձրացման, անվճար բուժօգնության և կրթության ծավալների մեծացման համար:
Уважаемые ветераны
Позвольте мое выступление закончить на русском языке.Ветераны ВОВ и труда в Армении заслуживают самого высокого уважения и почета.Армянский народ, вместе с другими народами СССР достойно участвовал в Великой Отечественной Войне. Из Советского Союза во время ВОВ были призваны в армию 500 тыс. армян ,а(в армиях союзников – еще 100 тыс. ),из которых 270 тыс.положили жизнь на алтарь победы. Из числа армян в ходе войны были созданы армянские национальные дивизии - 89-я ,409 – я,408 – я, 390-я и др. с боями они прошли от предгорьев Кавказа до Берлина и Балкан. А гордость нашего народа , Таманская 89-я дивизия дошла до поверженого Берлина и под стенами Рейхстага, победившие солдаты танцевали армянский национальный танец “Кочари”. Из армянской воинской среды вышли 106 героев Советского Союза, 27 кавалеров ордена “Славы” трех степеней, более 70 генералов , пять маршалов СССР - И.Х. Баграмян, А.Х. Бабаджанян, С.С. Худяков (Ханферянц), С.Х. Аганов, адмирал Флота СССР И.С.Исаков и многие другие блестящие военные, которые внесли достойную лепту в Великую Победу советских народов. За проявленные мужества и отвагу на фронтах Отечественной войны более 70 тысяч армянских солдат и офицеров были награждены боевыми орденами и медалями.
Свой вклад в победу внесли и армяне зарубежья, они жертвовали крупные суммы для Советской Армии (танковые колонны “Сасунци Давид” и “Генерал Баграмян”, несколько эскадрилий были переданы СССР иранской армянской диаспорой).
Армянские воины участвовали во всех основных битвах решивших судьбу ВОВ. Наши воины защищали Москву, Ленинград, Сталинград, Севастополь. Сражались на Курской дуге, на Днепре, приняли участие в освобождении Украины , Белоруссии, Молдовы, Прибалтики, с честью выполнили интернациональный долг на территориях европейских государств, приняли участие в разгроме империалистической Японии.
По окончании Великой Отечественной войны в 1945г. Руководители Советского Союза вновь вернулись к вопросу о несправедливом отношении ведущих Западных держав к армянам и отданным Турции армянским территориям. 17 декабря 1945г. Советский Союз не продлил мирный договор с Турцией, заключенный в 1921г. Кроме ряда причин, учитывалось и то обстоятельство, что армянский народ внес большой вклад в победу в Великой Отечественной войне.
Несмотря на исход Великой Отечественной войны, западная дипломатия, следуя своему политическому курсу, в очередной раз помешала выходу СССР к южным морям, чем выстроила новые преграды на пути к осуществлению вековых чаяний армян. Так, во время Потсдамской конференции 22 июня 1945г. У. Черчиль заявил И.Сталину, чтобы он не пугал Турцию поднятием вопроса о территориях армян, а пару лет спустя добавил, что претензии на армянские земли в Турции - это посягательство против целостности Турции. Ему вторил президент США Г. Трумен, заявивший, что восточная граница Турции - это граница США.
В советский период развития, двусторонние отношения между армянским и русским народами были подняты на новый уровень. Взаимопрокникновение культур и выстраивание нового формата
общественных отношений позволило расширить границы развития экономики, науки и техники в соответствии с мировыми стандартами, а где-то и опережать их.
После драматического распада СССР армяно-российские отношения разввиваются в новых реалиях и имеют тенденцию к рассширению во всех сферах. Армения является стратегическим союзником России , является членом ОДКБ, ЕАЭС и др. Россия занимает первое место во внешнеторговом обороте Армении с удельным весом 26 %.
Уважаемые ветераны войны и труда , позвольте еще раз поздравить вас с проведением вашего сьезда и выразить надежду , что вновь избранное руководство приложит максимум усилий для выполнения поставленных сьездом задач. Мы высоко ценим заслуги Председателя ВОВ и труда господина Семена Николаевича Есаяна и уверены , что он достойно будет представлять ваши интересы в нашем обществе и за рубежом.
С уважением Сафарян Вазген.
