Հարցազրույց Դմիտրի Տրենինի հետ

ՀԱՅԱՍՏԱՆ 1918 (Մաս 5)

Մտահոգված հայ բնակչության ճակատագրով, Շահումյանը նշում էր, որ բեկական հակահեղափոխությունը զենքը ցած չի դնի, քանի որ ստանում է Ժորդանիայի, Գեգեչկորիի, Չխենկելիի պաշտպանությունը եւ զայրույթ հայտնում այն բանի համար, որ վերջիններիս «հանցավոր խաղը բողոքի ու պայքարի չի հանդիպում անգամ «Դաշնակցություն» կուսակցության կողմից, որի ներկայացուցիչներն Անդրկովկասյան կո- միսարիատում նիստեր են ունենում։ Չէ՞ որ այդ հակահեղափոխական վրացական-մահմեդական ազնվականական բլոկին զոհ է գնալու ապս- տամբ մահմեդական գյուղացիության հետ միասին նախ եւ առաջ հայ գյուղացիությունը» (Ստ. Շահումյան, նույն տեղը, հ. չորրորդ, էջ 117): 1918 թ. փետրվարի 6-ին Շահումյանը Սովետական Ռուսաստանի Ժողկոմսովետի անունից վճռական բողոք է հայտնում կատարված հան- ցագործության դեմ եւ նկատի ունենալով, որ ռուս…

ՀԱՅԱՍՏԱՆ 1918 (Մաս 4)

 Վահան Տերյանը 1918 թ. հունիսի վերջին գրում էր. «Դաշնակցությունը փոխանակ հեղափոխական Ռուսաստանի հետ դաշն կապելու, դաշն կա- պեց հակահեղափոխական եւ արյունարբու բեկերի ու դավաճան մենշեւիկ- ների հետ։ Արյունարբու իմպերիալիստ Տաճկաստանն էլ հենց այդ էր ու- զում։ Երբ նա տեսավ, որ պաշտոնապես Կովկասը կտրվեց Ռուսաստա- նից, իսկույն եւ եթ զորքը շարժեց առաջ եւ գրավեց Կովկասի հայաբնակ երկրները։ Տաճկաստանն այսպես ասաց՝ քանի որ դուք Ռուսաստանից անկախ պետություն եք, ուրեմն իմ Ռուսաստանի հետ կապված պայմա- նագրերը ձեզ չեն վերաբերվում» (Վահան Տերյան, հ. 3, էջ 480)։ Թվում է պարզ է, թե ում էր ձեռնտու ռուսական զորքերի հեռանալը Կովկասյան ռազմաճակատից։ Ասել, թե դրանից ամենից շատ…
1948-ի փետրվարին, այն բանից հետո, երբ Չեխոսլովակիայում ոչ կոմունիստ նախարարները բոյկոտեցին կառավարության նիստերը՝ ոստիկանության աշխատանքի պրակտիկայի հարցերի հետ կապված վեճի հետ, Կոմունիստական կառավարությունը ցրեց կոալիցիոն կաբինետը և ամբողջ իշխանությունը վերցրեց իր ձեռքում։ Ամերիկայի Ձայնը բազմիցս մատնանշել է այս իրադարձությունը՝ որպես նախազգուշացում իտալացի ժողովրդին թե ինչ ճակատագիր է սպասում նրանց, եթե Իտալիան «դառնա կոմունիստ» (Նման պրոպագանդան տասնամյակներ օգտագործվում էր նաև հակակոմունիստների կողմից): Այնուամենայնիվ, ըստ ամենայնի, բոլոր փաստերը ցույց են տալիս, որ Իտալիայի քրիստոնյա-դեմոկրատների ու ամերիկյան կառավարությունները մեկ տարի առաջ ինչպիսի դավադրություն էին կազմակերպել իշխանությունը յուրացնելու ուղղությամբ։ 1947 թվականի հունվարին, երբ Իտալիայի վարչապետ Ալսիդե դե Գասպերին այցելեց Վաշինգտոն Միացեալ Նահանգների հրավերով, նրա…