Հայաստանի ներկա պայմաններում, որտեղ իշխում է կապիտալիստական տնտեսությունը և կառավարությունը ավելի շուտ ընդհանուր հակում ունի դեպի շուկա և կապիտալիզմ, ռադիկալ տեսակետը դրա դիմաց է կանգնելու: Զարգացման համար ճանապարհ հարթելը չի նշանակում, որ կապիտալ ներդրողները և կապիտալիստները ավելի հանգիստ կարողանան աշխատել: Ճիշտ սրա հակառակն է: Ելքը այն է, որ աշխատավորները և զրկված ու հասարակ մարդիկ կարողանան ավելի լավ ապրել: Ի՞նչ է նշանակում զարգացում: Տնտեսական շրջանակներում զարգացում նշանակում է կարողության ստեղծում՝ աճի և տնտեսական ու հասարակական բարեկեցության համար, այն կարողություններն ու պոտենցիալները, որոնք կարողանան աճ արձանագրել: Աճը կարելի է չափել, զարգացումը նույնպես, սակայն աճը ընդհանրապես քանակական բնույթ ունի: Զարգացումն էլ քանակական ու…
Հանրային խորհրդի ֆինանսատնտեսական և բյուջետային հարցերի հանձնաժողովի նախագահ, Հայրենական ապրանք արտադրողների միության նախագահ Վազգեն Սաֆարյանը մի քանի անգամ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին բանավոր ու նաև գրավոր ներկայացրել է Հայաստանի ավանդական ճյուղերը վերականգնելու առաջարկներ՝ 12 ուղղություններով՝ մեքենաշինություն, քիմիական արդյունաբերություն, «Նաիրիտ», «Հայէլեկտրո» և այլն գործարաններ։ Սա ընդունվել է ի գիտություն, Վազգեն Սաֆարյանը տպավորություն է ստացել, որ կառավարության ղեկավարն ըմբռնել է հարցի կարևորությունը։ «Առաջինը՝ «Նաիրիտի» մասին, որովհետև այդ գործարանը հնարավորություն ունի վերագործարկվելու, և վերջերս իմացանք, որ կառավարությունն այն դուրս է բերել վաճառքի, և պայմաններից մեկը լինելու է այն, որ հնարավոր գնորդը պետք է ներկայացնի համապատասխան ծրագիր այդ գործարանի վերագործարկման վերաբերյալ»։ Վազգեն Սաֆարյանն ասում է,…
Հողատարածքների ցանկապատման քաղաքականությունը արդյունաբերական հասարակության ստեղծման համար անհրաժեշտ առաջնային հումքերը ստեղծեցին: Սակայն ինչպես, խոհարարը կհաստատի՝ առաջնային մթերքները բավարար չեն և էներգիա էլ է պետք: Այդ անհրաժեշտ էներգիան մինչև 18-րդ դարի երկրորդ կեսը հասանելի չդարձավ: Այդ էներգիան մոխրագույն և ոչ բնակելի շենքերից էին գալիս, որոնք իրենց երկար խողովակներից սև ծուխ էին արտանետում: Գործարանները, որոնք իրենց ներսում տեղադրել էին չդադարող գոլորշու շարժիչ՝ ստեղծել է շոտլանդացի Ջեյմզ Վատը: Արդյունաբերական հեղափոխությունը հասել էր նպատակին: Գիտեմ, որ կհարցնես: «Ինչո՞ւ արդյունաբերական հեղափոխությունը կատարվեց Անգլիայում, և ոչ թէ մի ուրիշ երկրում, օրինակ Ֆրանսիայում կամ Չինաստանում»: Այս հարցին պատասխանելու համար շատ պատճառներ են բերվել: Որոշները այն իրականությանն են…
Կարող ես պատկերացնել, որ այս պատմությունը շատ երկար է, և եթե ցանկանանք մանրամասության մեջ մտնել, վստահ եմ` դու չես լսի այն մինչև վերջ: Ուրեմն, մի ընդհանուր հայացքով եթե նայենք, իրականությունն այնպիսին է, որ ամեն ինչ սկսվեց Եվրոպայում նավաշինության զարգացմամբ, օգտվելով կողմնացույցից (որը սկզբից չինացիներն են հայտնաբերել) և ծովային նավագնացության ձևերի ընդհանուր զարգացումից: Այս բոլորը Եվրոպացի ծովագնացներին օգնեց, որ հայտնաբերեն ծովային նոր ուղիներ, որը իր հերթին առաջացրեց համաշխարհային առևտուրը: Անգլիայից, Հոլանդիայից, Իսպանիայից և Պորտուգալիայից առևտրականները՝ Անգլիայից ու Շոտլանդիայից իրենց նավերը լցնում էին բրդով և Շանհայում փոխարինում էին չինական մետաքսով, և նախքան նավերի շարժումը՝ դեպի Եվրոպա մետաքսները Յոկոհամայում փոխարինում էին ժապոնական սուրերով,…
Արտադրության ընթացքը կարիք ունի երեք հիմնական տարրերի՝ 1-Առաջնային հումք, (օրինակ երկաթի հանքաքար), որը արտահանվում է բնությունից՝ մեքենաներն ու գործիքները, որոնցով մշակվում են այդ հումքերը, շենքեր ու ցանկապատներ, որտեղ տեղադրվում են հումքերն ու գործիքները: Այս բոլորը ընկալվում են որպես արտադրամիջոցներ կամ այն ինչ տնտեսագետներն են անվանում՝ կապիտալական ապրանքներ: 2-Տեղ կամ տարածք՝ օրինակ ֆերմա, հանք, գործարան կամ արտադրամաս, արհեստանոց, գրասենյակ, որտեղ կատարվում է արտադրությունը: 3-Աշխատուժ, որը կյանք է տալիս ապրանքներին: Նախկին հասարակարգերում գոյություն չունեին ապրանք արտադրելու այս գործոններից որևէ մեկը: Նրանք անշարժ գույք էին, բայց ապրանք չէին: Օրինակ՝ նկատի առ մարդու աշխատանքը, մարդիկ միշտ աշխատել են, անցյալում մի գուցե ավելի շատ, քան…
Ինչպես գիտես, հին հույն բանաստեղծ Հումերն ասել է. "Պատերազմի իսկական հերոսները տանջվել են, պայքարել և նույնիսկ իրենց կյանքն են զոհել հանուն «լավ բաների» օրինակ փառքի, պատերազմի տրիբունաների, Ագամենոն թագավորի բարեսիրությունը վայելելու և նման բաների համար": Հոմերը մեզ ասում է. զորավար Ագամենոնը (Հունական առասպելներում Տրեվա պատերազմում հույների առաջնորդն էր) հավակնում էր, որ ինքն է տերը այն ավարների մի մասի, որը պատերազմի ժամանակ է ձեռք բերել, անհանգստացել է ու երկարատև գործադուլ արել և միտումնավոր հրաժարվել է մասնակցել «Տրեվա» պատերազմի (հունական ավանդության համաձայն, Միկենեի թագավոր Ագամենոնի գլխավորած արքայական թագավորների դաշնակցության պատերազմը Տրոյայի դեմ) բազում կռիվներին: Չնայած Ագամենոնը լավ գիտեր, որ Աշիլի օգնության կարիքն…
Ինչպես գիտես, հին հույն բանաստեղծ՝ Հումերն ասել է. "Պատերազմի իսկական հերոսները տանջվել են, պայքարել և նույնիսկ իրենց կյանքն են զոհել հանուն «լավ բաների» օրինակ փառքի, պատերազմի տրիբունաների, Ագամենոն թագավորի բարեսիրությունը վայելելու և նման բաների համար": Հոմերը մեզ ասում է. զորավար Ագամենոնը (Հունական առասպելներում Տրեվա պատերազմում հույների առաջնորդն էր) հավակնում էր, որ ինքն է տերը այն ավարների մի մասի, որը պատերազմի ժամանակ է ձեռք բերել, անհանգստացել է ու երկարատև գործադուլ արել և միտումնավոր հրաժարվել է մասնակցել «Տրեվա» պատերազմի (հունական ավանդության համաձայն, Միկենեի թագավոր Ագամենոնի գլխավորած արքայական թագավորների դաշնակցության պատերազմը Տրոյայի դեմ) բազում կռիվներին: Չնայած Ագամենոնը լավ գիտեր, որ Աշիլի օգնության կարիքն…
Փոլ Մեյսոնը շարունակում է իր ուրվագիծը հետկապիտալիստական աշխարհում: Ավանդական կապիտալիզմում ավելցուկային արտադրությունը խթանում է աշխատուժի դուրս մղումը ավելի մեծ քանակությամբ աշխատանքի, քան անհրաժեշտ է աշխատուժի վերարտադրության համար: Սակայն տեղեկատվական կապիտալիզմի հարձակումը կարճեց կապիտալի վերարտադրության ավանդական գործընթացը՝ երկու հարաբերություններում։ Նախ, սա, այսպես կոչված, զրոյական սահմանային ծախսերի ազդեցություն է, որի արդյունքում ապրանքի գինը էքսպոնենտալ կերպով ընկնում է իր արտադրության ինքնարժեքի նկատմամբ, որի արդյունքում ընկերությունները մեծապես կախված են լինում շուկայական իշխանությունից (աշխատողների, սպառողների եւ այլ ընկերությունների նկատմամբ) ' գների պաշտպանության համար: Երկրորդ, տեղեկատվական տեխնոլոգիան կարող է խթանել ավտոմատացմանն այնպես, որ այն ոչնչացնի աշխատատեղերը ավելի արագ, քան նրանք կարող են վերստեղծել նոր կարիքների եւ…
Պատկերացրու այս տեսարանը: Կիրակի զատիկ է: Առավոտից ուտել խմելու մեջ ենք եղել: Մենք՝ մեծերս, երկու օր աշխատել ենք, որպեսզի կարողանանք ուտելիք, տունը և սեղանը պատրաստել: Գիշերվա ծրագիրը ավարտելուց հետո քեզանից ուզում եմ, որ օգնես թափթփված տունը հավաքել: Դու չես կարող նեղանալ ու ասել՝ «Հայրիկ ինչքան գումար տամ, որ ինձ ազատես այդ դժվար աշխատանքից, ինչքան էլ որ ուզես իմ դրամապանակից կհանեմ ու քեզ կտամ»: Մտածում ես իմ ռեակցիան ի՞նչ է լինելու: Ամբողջովին, ոչ մի գումարի չափ չի կարող վերացնել իմ հուսահատությունը: Ընտանիքում, ընկերների շրջապատում, հասարակությունում, մարդիկ իրար համար գործեր են անում: Սա էլ փոխանակման մի ձև է, որը նման չէ շուկայի…
«Իջանայ»-ի երեկոն, Փարիսի անեկդոտները և ջրի մեջ քո սուզվելը, որ կատարեցիր կապիտան Կուստայի համար, սրանցից ոչ մեկը նախատեսված չեն վաճառքի համար: Մյուս կողմից, ապրանքները լավ բաներ են, որոնք արտադրվում են վաճառելու համար: Չգիտեմ ուշադրություն դարձրել ես, թե ոչ՝ այն հասարակություններում, որտեղ մենք ապրում ենք, սովորաբար շփոթում ենք լավ բաները ապրանքի հետ: Կարծում ենք, եթե մի բանը որքան թանկ է, ուրեմն այնքան լավն է: Եվ ավելի կարևորն այն է, որ ենթադրում ենք, թե ինչքան շատ գումար մուծենք մի բանի համար կամ ինչքան շատ կարողանաս մի բանի համար աշխատել, որ քեզ առաջարկում են, հեշտ կկարողանաս դա ծախել: Սակայն այդպես չէ, այո, ապրանքների…
«Իջանայ»-ի երեկոն, Փարիսի անեկդոտները և ջրի մեջ քո սուզվելը, որ կատարեցիր կապիտան Կուստայի համար, սրանցից ոչ մեկը նախատեսված չեն վաճառքի համար: Մյուս կողմից, ապրանքները լավ բաներ են, որոնք արտադրվում են վաճառելու համար: Չգիտեմ ուշադրություն դարձրել ես, թե ոչ՝ այն հասարակություններում, որտեղ մենք ապրում ենք, սովորաբար շփոթում ենք լավ բաները ապրանքի հետ: Կարծում ենք, եթե մի բանը որքան թանկ է, ուրեմն այնքան լավն է: Եվ ավելի կարևորն այն է, որ ենթադրում ենք, թե ինչքան շատ գումար մուծենք մի բանի համար կամ ինչքան շատ կարողանաս մի բանի համար աշխատել, որ քեզ առաջարկում են, հեշտ կկարողանաս դա ծախել: Սակայն այդպես չէ, այո, ապրանքների…